Daha önceki yazılarda da bahsedildiği üzere, 2001 yılında Portekiz bütün maddelerin kullanımını dekriminalize etti, yani suç unsuru olmaktan çıkardı. Ot, kokain, eroin, aklınıza ne gelirse –  Portekiz, bu uyuşturucuların küçük miktarlarının tasarrufunun yasal bir suç olarak değil, halk sağlığı sorunu olarak ele almaya karar verdi. Yanlış anlaşılmasın, Portekiz’de uyuşturucular hala yasadışı, ama şimdi madde ile yakalanmak, küçük bir para cezası ve belki de bir tedavi programına sevk anlamına geliyor – hapis cezası ve sabıka kaydı değil.

Benzer önlemler tartışıldığı zaman – örneğin, kenevirin dekriminalize edilmesi – uyuşturucu maddelerle ilgili birçok yasa yapıcı, korkunç sonuçlar öngörüyor. ABD’de  Eski Ulusal Uyuşturucu Kontrol Politikası Dairesi müdür yardımcısı Thomas McLellan bir keresinde Portekiz’in politikalarından söz ederken “Cazip herhangi bir maddeyi düşük maliyetle elde ederseniz, daha fazla kullanıcısı olur” dedi. Columbia Üniversitesi Bağımlılık ve Madde Bağımlılığı Merkezi’nin kurucusu Joseph Califano, dekriminalizasyonun “yasadışı uyuşturucu kullanılabilirliğini artıracağı ve çocuklarımız arasında kullanımın yaygınlaşacağı” konusunda uyardı.

Fakat Portekiz’de, sayılar farklı bir olayı anlatıyor.

Uyuşturucuyla savaşın sona ermesini savunan Transform Drug Policy Foundation tarafından derlenen istatistiklere göre genç yetişkinler arasında 2001 ile 2015 yılları arasında uyuşturucu kullanımı düşüş göstermektedir. Genel yetişkin kullanımı da biraz düşüş göstermiş durumdadır. Uyuşturucu kullanıcıları arasında yeni HIV vakaları ise inanılmaz bir düşüş göstermiş. Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi’nden yeni çıkmış sayılar, suç teşkil etmeyecek şekilde yaşamın daha canlı bir resmini çizmektedir: Portekiz’de aşırı dozda uyuşturucu ölümleri Avrupa’da ikinci en düşük oran olarak saptanmıştır.

Portekizli yetişkinler arasında, her 1.000.000 vatandaş için 3 aşırı dozda ölüm vardır. Diğer ülkelerdeki karşılaştırılabilir rakamlar, Hollanda’da milyonda 10,2 iken, Birleşik Krallık’ta milyonda 44,6’ya, Estonya’da milyonda 126.8’e kadar gözleniyor.

Avrupa Birliği’nde ise bu durum ortalama milyonda 17,3’tür.

Belki daha da önemlisi, raporda “yasal dalgalar”ın kullanıldığına dikkat çekiliyor – sözde “sentetik” kannabinoid, “banyo tuzları” ve benzerleri gibi – Güvenilir veriler Portekiz’de bu maddelerin kullanım, tasarruf ve satışlarının diğer ülkelerden daha düşük olduğunu göstermiştir. Bu çok rasyonel bir anlam ifade ediyor: Gerçek maddeleri alabilirken neden sahte kenevir ya da tehlikeli tasarımcı ilaçlarıyla uğraşmak zorunda kalasınız ki? Bu, insanların mevcut uyuşturucu kanunlarını yok etmek için geliştirdiği tasarımcı ilaçların çoğunun korkunç ve sıklıkla ölümcül yan etkilere sahip olduğu için halk sağlığı açısından oldukça olumlu bir gelişmedir.

Uyuşturucu kullanımı ve uyuşturucu ölümleri karmaşık olgulardır. Bunun ise altta yatan birçok nedeni var. Portekiz’in düşük ölüm oranı, yalnızca dekriminalizasyona atfedilemez.  Ülkenin dekriminalizasyon politikasının mimarı Dr. Joao Goulao, “Dekriminliazsyonun kendisinden ve ortaya çıkan olumlu eğilimler arasında bir sebep-sonuç ilişkisi kurmak pek kolay değil”

Yine de, dekriminalizasyon karşıtlarının öngördüğü gibi ciddi sorunların ortaya çıkmadığı çok açıktır. Transform Drup Policy Institute, Portekiz’in uyuşturucu yasalarını analiz ederken, “Gerçek şu ki, Portekiz’in uyuşturucu durumu, bazı kilit alanlarda önemli ölçüde iyileşti. En önemlisi, HIV enfeksiyonları ve uyuşturucuya bağlı ölümler azalırken, bazılarının korktuğu kullanımdaki dramatik yükselme gerçekleşmemiştir” demiştir.

Kıbrıs’ın kuzeyinde sentetik kannabinoid kullanım durumu malum, gençler arasında madde kullanım oranı yüksek, medyanın madde kullananları afişe etme merakı ortada, denetimli serbestliğin kaş yapmaya çalışırken göz çıkardığını duyuyoruz, hapishanedeki uyuşturucu suçlularını gördük -ki çoğu önlenebilecek vakalardır. Hapishanedeki şartlı tahliyedeki sıkıntılar uzun süredir gündemde.

Kısacası: “Uyuşturucu suçları bu ülkenin kanayan yarasıdır!”

Sizce, uyuşturucu madde kullanımının – tüm maddeler için değil de, sadece kenevir için – dekriminalize edilmesi KKTC için faydalı bir seçim olabilir mi?