Ketaminin Dirençli Psikiyatrik Bozukluklarda Kullanımı 

Depresyon ve anksiyetenin biyolojik tedavilerinde antidepresanlar olarak bilinen ilaç grubu, tedavide önemli bir yere sahiptir. Ancak hastaların üçte birinde ilaç tedavileri yetersiz kalmakta ve bu ilaçların ciddi yan etkileri bulunmaktadır. Bu durum klinisyenleri ve araştırmacıları yeni tedavi arayışlarına yöneltmiştir (Ketamin İnfüzyon Tedavisi | NPİSTANBUL). Ketamin İnfüzyon Tedavisi de bu arayışın sonucunda ortaya çıkmıştır.  

Ketamin 50 yıl önce anestetik bir ilaç olarak geliştirilmiş, 1970’den bu yana da ameliyatlarda ve acil servislerde FDA onaylı bir anestezik olarak kullanılmaktadır. Ketaminin antidepresan etkileri ise ilk olarak 1990’larda yapılan çalışmalarda gösterilmiş (Krupitsky & Grinenko, 1997) ve geçtiğimiz 10 yılda ketaminin ağır depresyonda hızlı etki gösteren bir ilaç olarak etkinliği ortaya koyulmuştur. Tedaviye dirençli duygudurum bozukluğu olan hastaların %70’inden fazlası ketamin infüzyon tedavisine yanıt vermektedir. (Depresyonda Ketamin Kullanımı Yöntemleri | NPİSTANBUL) Bunun üzerine ketamin; ABD, Kanada gibi ülkeler başta olmak üzere dirençli depresyon tedavisinde kullanılmaya başlanmıştır. (Rot ve arkadaşları, 2012) 

Ketamin’in burun içine uygulanan sprey formu ise 2019 yılında Amerika Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından Tedaviye Dirençli Depresyon tedavisinde kullanım onayı almış (Ketamin İnfüzyon Tedavisi – Moodist Psikiyatri Hastanesi) ve Türkiyede’de dünyayla yakın zamanda  kullanıma sunulmuştur. 

Evde Ketamin Tedavisi: İki Yeni Start-up  

Mindbloom… Odak; kendini bulma ve bütünleşme  

Son yıllarda ketamin tedavisinin de şekli değişti. ABD merkezli iki yeni start-up da bu tedavi yöntemini kişiselleştirilmiş bir sağlık hizmetine dönüştürdü. Bu start-upların ilki Mindbloom. Daha önce yaşadığı kronik depresyonunu psikedelik maddelerle tedavi edebilmiş Dylan Beylon tarafından kurulan Mindbloom’un tedavi yöntemi deneyim, kendini bulma ve bütünleşme odaklı.  (Mindbloom® | Our Psychedelic Therapy Walkthrough) 

Tedavi süreci 6 hafta… 

Bu tedaviye katılabilmek için ilk olarak bir başvuru formu dolduruluyor ve uzmanlar tarafından tedaviye uygun olup olmadığınız kontrol ediliyor. Uygun bulunduğunuz takdirde altı haftalık ketamin destekli psikoterapi programınız başlıyor. Öncelikle size reçete edilen tabletler, deneyimini yazabileceğiniz bir günlük, deneyim sırasında kullanmanız için bir uyku bandı ve bir el kitabını içeren bir kutu gönderiliyor. Ardından size bu deneyimde danışmanlık yapacak uzmanla çevrim içi (online) randevunuz oluşturuluyor. Bu randevuda ilacı nasıl kullanacağınız ve ilacı aldıktan sonra nasıl hissedeceğiniz hakkında bilgi veriliyor; Mindbloom ayrıca bu deneyimde yanınızda bir kişinin daha gözlemci olarak bulunmasını istiyor ve yine bu çevrim içi görüşmede refakatçiniz de süreç hakkında bilgilendiriliyor.  

Seans müzik eşliğinde ilacı almanızla başlıyor ve ardından her on beş dakikada bir kontrol edilerek geçirdiğiniz bir saatin sonunda uyanmanızla bitiyor. Uyandıktan sonra deneyiminizle ilgili günlük tutmanız isteniyor ve ardından danışmanınızla deneyiminize dair kısa bir görüşme daha yapıyorsunuz. Bu noktada şirketin “kendini bulma” ve “bütünleşme” olarak adlandırdığı kısım başlıyor. Müşterinin deneyim sırasında yaşadıklarını anlamlandırmasını ve hayatıyla bütünleştirmesini amaçlayan bu şirket görüşme sırasında ketamin destekli terapinin bunu nasıl başardığını nöroplastisiteyle açıklıyor. (Mindbloom ketamine review*1st treatment breakdown experience) 

Ketamin nasıl etki ediyor? 

Temel olarak ketamin beyinde sinir hücreleri arasındaki iletişimi sağlayan ana uyarıcı kimyasal madde olan glutamat üzerinden etki gösterir. Araştırmalar, glutamatın gelişmekte olan ve olgun nöronların hayatta kalmasını, büyümesini ve farklılaşmasına yardım eden Beyin Türevli Nörotrofik Faktörün (BDNF) etkinliğini arttırdığını da gösteriyor. Bu sayede, gelişmiş nöroplastisite veya beyin hücrelerinin birbirleriyle yeni bağlantılar kurma yeteneği ile sayesinde katılımcılar depresyon ve anksiyetleriyle mücadele ettiklerini, olumsuz hislerle başetmenin daha kolay olduğunu, olumsuz düşüncelerinden tüm zihinlerini meşgul etmden kurtulabildiklerini anlatıyorlar. Güçlendirici ve yardımcı bir deneyim olduğunu ifade ediyorlar (Mindbloom ketamine review*1st treatment breakdown experience, Erişim 16 Ekim 2022). Minbloom da yapılan ilk altı seansın sonunda müşterilerinin içsel keşif ve bütünleşme yoluyla psychedelic terapiden en iyi şekilde yararlanmanın temellerini öğremesini hedefliyor.  

Journey Clinical: Geleneksel Tedavi Yöntemlerine Entegre Edilen Ketamin 

Ketamin destekli terapinin depresyon, anksiyete, obsesif kompulsif bozukluk, travma sonrası stres bozukluğu gibi hastalıklarla mücadele için kullanımını öngören ve yine Mindbloom gibi bu yöntemi müşterilerine erişebilir kılan bir diğer start-up ise New York merkezli Journey Clinical. Journey Clinical da MindBloom ile benzer şekilde çalışsa da onları farklı kılan, onaylı psikoterapistlerin ketamin destekli terapiyi uygulamalarına entegre etmelerine yardımcı olarak psikoterapistin ihtiyaçlarına da odaklanmaları. Şirket temelde ketamin destekli terapiyi lisanslı terapistler aracılığıyla ve farklı tedavilerle aynı şemsiye altında hastalarına sunulmasını kolaylaştırmayı amaçlıyor. Bu sayede kişiselleştirilmiş tedavilerin daha olumlu ilerleyeceği ve terapistlerin de daha az tükenmişlik yaşayacağı düşünülüyor.  

ENGİNYORUM 

Ketamin geleneksel antidepresanlardan farklı şekilde etki ettiği gösterilmiş ve son yıllarda kişiselleştirilmiş ve etkili bir terapi yöntemidir. Psikedelik maddelerin terapide kullanılması fikri psilosibin ile başlamış ve yıllar içinde politik sebeplerle kullanılması kriminalize edilmiş olsa da ketaminin tedavide kullanılması değişen dünyada umut vericidir.  

KAYNAKÇA 

Aan Het Rot, M., Zarate Jr, C. A., Charney, D. S., & Mathew, S. J. (2012). Ketamine for depression: where do we go from here?. Biological psychiatry, 72(7), 537-547. 

Krupitsky, E. M., & Grinenko, A. Y. (1997, June 1). Ketamine Psychedelic Therapy (KPT): A Review of the Results of Ten Years of Research. Journal of Psychoactive Drugs, 29(2), 165–183. https://doi.org/10.1080/02791072.1997.10400185 

Liebrenz, M., Borgeat, A., & Leisinger, R. (2007). Intravenous ketamine therapy in a patient with a treatment-resistant major depression. Swiss Medical Weekly, 137(1516). 

https://moodisthastanesi.com/tr/tani-ve-tedavi-yontemleri/tedavi-yontemleri/ketamin-infuzyon-tedavisi (Erişim: 30 Ekim 2022) 

https://npistanbul.com/depresyonda-ketamin-kullanimi-yontemleri (Erişim: 30 Ekim 2022) 

https://npistanbul.com/eriskin-psikiyatri/ketamin-infuzyon-tedavisi (Erişim: 30 Ekim 2022) 

https://www.mindbloom.com/how-mindbloom-works (Erişim: 30 Ekim 2022) 

https://www.journeyclinical.com/ (Erişim: 30 Ekim 2022) 

https://www.youtube.com/watch?v=zQJEdoHNEnY&t=1360s (Erişim: 30 Ekim 2022)