Bağımlı bireylerin arkadaşları ya da aile fertleri, genellikle benimle iletişime geçtikleri zaman söyledikleri ilk şey “bağımlılığı sonlandırmak için ne yapabilirim?” oluyor…
Sevdiğiniz kişi için böyle bir soru yöneltmeniz şaşırtıcı değil.
Arkadaşınız, aile üyeniz ya da sevdikleriniz madde kullanımı (Alkol, yasadışı maddeler veya fastfood) veya madde-kaynaklı olmayan bağımlılık (kumar, sex, sosyal medya) problemi yaşıyorsa, çok güçlü ve çelişen duygular hissetmişsinizdir. Örneğin, siz kişinin borçlarını kapatmaya çalışırken, kişi daha fazla kumar oynamaya veya madde kullanımını sürdürmeye devam edebilir. Ayrıca, kişi, başına gelen maddi, manevi ve sağlık durumlarına rağmen bağımlılığından vazgeçmiyorsa sinirli, umutsuz veya üzgün hissedebilirsiniz. Bağımlı kişilerin karşılıklı iletişimde sık sık güven kaybı yaşadığı bilinmektedir ve bu durum çeşitli ilişkiler üzerinde muazzam bir baskı yaratabilir.
Başka önemli bir konu da kişinin ne kadar süredir bağımlı olduğudur. Unutmamak lazım ki bağımlılık, madde kaynaklı olsun olmasın zamanla gelişen bir durumdur ve önlenebilir. Bu aşamada kişiyi kurtarmak, ilerleyen aşamalara kıyasla çok daha kolaydır. Eğer kendinizi bunalmış hissediyor veya umudunuzu yitirdiğinizi düşünüyorsanız, profesyonel yardım almak önemlidir. Burada alınacak profesyonel yardımın niteliği de önemlidir tabii!
Kişiyi nasıl destekleyebilirsiniz?
Yapılması Gerekenler:
- Unutmayın, bağımlılık karmaşık bir problemdir ve parmağınızı şıklattığınızda, kişi bağımlılığından “vazgeçemez”.
- Desteğinizi ona hissettirin.
- Kişinin bağımlılığının sizi nasıl etkilediği hakkında konuşun. Bağımlılıklarının sonuçlarını ve sizi nasıl hissettirdiğini anlamalılar. Tabii, her ikinizin de kızgın ya da duygusal olduğu zamanlarda bu konuya girmekten kaçının.
- Ne demek istediğinizi düşünün. Duygularınızı ve düşüncelerinizi yazmanız yardımcı olabilir, böylece düşündüklerinizi daha doğru kelimelerle aktarabilirsiniz.
- Kişiyi açıkça konuşmaya teşvik edin.
- Bağımlılığın sınırlarını belirleyebilmek adına birlikte yol haritası çizmeyi önerin.
- Bağımlılığın, sahip olduğunuz mülkiyetlere finansal etkisini sınırlayın. Örneğin, banka hesabınızı ayırabilir ve kendi paranızı koruyabilirsiniz.
- Kendilerine zarar vermeyi düşündüklerini hissediyorsanız, mümkün olan en kısa sürede profesyonel yardım almalarını sağlayın. Daha önce dediğim gibi alınacak desteğin kalitesi çok önemli, fakat böyle durumlarda en kötü terapi bile tepkisiz kalmak kadar sakıncalı değildir.
Yapılmaması Gerekenler:
- Kişinin borçlarını kapamamaya veya bağımlılığın maddi zararlarını karşılamamaya çalışın. Bu sadece sorunun süresini uzatır – yaşadıkları durumun sonuçlarıyla kendi sorumlulukları olmalı.
- Kişi, bağımlılığını bırakmaya hazır değilse veya sapma/lapse (bir defaya mahsus bağımlılığa dönüş) yaşarsa, kendinizi suçlamayın – Kişi kendi iyileşmesinin sorumluluğunu üstlenmelidir.
- Ultimatom vermemeye çalışın. Bunlar genellikle suçluluk duygusunu ve kişinin davranışları hakkında hissettikleri utancı arttırabilir.
- Bağımlılık tamamen bitene kadar para konusunda çok güvenmeyin. Kişi bu fikre katılıyorsa, paralarını kısa bir süre için yönetmelerinde yol göstermek faydalı olabilir.
- Kişiyi kınamak yararsızdır, çünkü bu kişiyi bağımlılığına geri döndürebilir. Ancak, sağlam ve adil sınırlar koymak, kişinin davranışlarına pozitif bir etkide bulunabilir.
Bağımlı bir kişinin hayatı kolay değildir, kişinin hayatını daha da zorlaştırmayın. Fakat kendi ruh sağlığınızın önemini de göz ardı etmeyin! Her şey çok üstünüze geliyorsa veya kendinizi iyi hissetmiyorsanız profesyonel yardım almanın faydası olacaktır. Destek almak için kendinize zaman ayırın, nereden destek alacağınızı bilmiyorsanız bize ulaşın. Mümkün olduğunca size yol göstermeye çalışacağımızdan emin olabilirsiniz.
Bir sonraki yazıda bağımlılıktan kurtulmak isteyen kişilerin geçtiği aşamalardan bahsedeceğiz.
